بيش از 60درصد ازجمعيت جهان ظرف 50سال اخير به سمت شهرها مهاجرت كرده‌اند و پيش‌بيني‌ها حاكي از ادامه اين روند است، به‌نحوي كه تا 15سال آينده يعني وقتي جمعيت جهان به مرز 8ميليارد نفر رسيد، 5ميليارد نفر از مردم جهان شهرها را براي زندگي خود انتخاب كرده باشند.
در اين ميان وضعيت شهر تهران به‌عنوان يكي از كلانشهرهاي بزرگ دنيا بهتر از بقيه نيست؛ حتي نرخ رشد جمعيت شهرنشين آن از ساير شهرهاي دنيا پيشي گرفته است درحالي‌كه مهاجران به عواقب تصميم خود و فشاري كه از اين بابت به منابع طبيعي، محيط‌زيست و... وارد مي‌شود، نمي‌انديشند.
آنچه مسلم است دامنه مسئوليت مديران شهري در چنين شرايطي آنقدر گسترده و پيچيده است كه تعريف الگويي جديد براي اداره شهرها را ناگزير مي‌سازد و در اين الگوي جديد ديگر جايي براي انفعال شهروندان باقي نمي‌ماند. در اين شيوه صحبت بر سر لزوم مشاركت مردم در اداره امور و مسئوليت‌پذير كردن آنها، تقويت جايگاه مديريت شهري در عرصه نظام اجرايي و بودجه‌اي كشور و در ابعاد كلان‌تر نيز تقويت ديپلماسي مديران شهري با همتايان خود در ساير شهرهاي جهان با هدف تبادل تجربيات است.
قدر مسلم شهر تهران در چند سال اخير از عوارض رشد سريع شهرنشيني در امان نبوده، با اين همه مديريت شهري آن سعي كرده در ابعاد مختلف با تأمين سرانه‌هاي خدماتي، رفاهي، اقتصادي، محيط‌زيستي، حمل و نقلي، عمراني و... مسير آينده زندگي ساكنان خود را بهبود بخشد و حتي در اين راه چنان پيش رفته كه موفق به كسب جايگاه جهاني شده و در زمره شهرهاي پيشرفته جهان قرار گرفته است.
از جمله اين تلاش‌ها توسعه حمل‌ونقل عمومي و طراحي و ساخت خطوط اتوبوس‌هاي تندرو، توسعه سيستم حمل‌ونقل زيرزميني و به‌كارگيري سيستم‌هاي هوشمند در مديريت ترافيك است تاجايي كه 2سال پيش از سوي اجلاس بين‌المللي حمل‌ونقل پايدار، تهران در كنار شهرهاي گوانگجوي چين، لئون مكزيك، نانت فرانسه و ليماي پرو به‌عنوان پنجمين شهر موفق جهان در بحث حمل‌ونقل عمومي انتخاب شد.
در سال2011 نيز سازمان ملل متحد و همچنين چند انجمن مطرح در سطح بين‌المللي از شهرداري تهران به‌دليل تلاش براي ارتقاي سطح كيفيت زندگي شهري تقدير كردند و جايزه ويژه متروپليس را به تهران اختصاص دادند.
علاوه بر اين، محمدباقر قاليباف شهردار تهران نيز در سال2008 از سوي بنياد سيتي‌مايور (city mayor) در ميان بيش از 800شهردار جهان در جايگاه هشتم قرار گرفت زيرا در بررسي‌هاي اين بنياد ثابت شد كه شهردار تهران در سراسر دوران مديريت خود براي نوسازي زيرساخت‌هاي پايتخت و توسعه خدمات عمومي به موفقيت‌هاي بزرگي دست يافته است.
ديپلماسي شهري و نگاه به آينده
در عصر حاضر مديران شهري از يك سو نيازمند هم‌انديشي به‌منظور كشف راهكارهاي كنترل سرسام‌آور مهاجرت به شهرها و از سوي ديگر تلاش براي جلوگيري از كاهش استانداردهاي زندگي و حل انواع چالش‌ها و بحران‌هاي شهري در سايه ديپلماسي شهري هستند.
شايد به همين دليل باشد كه سازمان ملل متحد براي نخستين‌بار تصميم گرفت تا در تقويم خود روزي را به نام شهرها نامگذاري كند. قرار است هرسال در چنين روزي مسئولان شهري طي مراسمي گرد هم آيند و در اقدامي مشابه لزوم همكاري‌هاي بين‌المللي، انتقال تجارب و تبادل افكار را به يكديگر يادآوري كنند.
شهرداري تهران نيز تلاش دارد در سايه ديپلماسي شهري ضمن انتقال تجربيات خود از تجربيات ديگران نيز در جهت اداره بهينه شهر و ارتقاي سطح زندگي مردم خود استفاده كند. شايد رويكرد مديريت شهري تهران در برپايي اجلاس شهرداران كلانشهرهاي آسيايي و ايجاد دبيرخانه دائمي اين اجلاس در تهران، ازجمله همين تلاش‌ها در عرصه ديپلماسي شهري به شمار آيد. در همين اجلاس شهرداري تهران جايزه بنياد جهاني انرژي در سال2012 را به‌دليل فعاليت در حوزه محيط‌زيست، استفاده از انرژي پاك و استقرار مديريت سبز دريافت كرد. شهرداري تهران در ادامه تقويت رويكرد ديپلماسي شهري خود در ششمين مجمع جهاني شهري كه با حضور بيش از 114كشور و 9هزار نفر از مديران شهري جهان در شهر ناپل برگزار شده بود نيز شركت كرد. يكي از مهم‌ترين محسنات اين مجمع جهاني اين بود كه بيش از 3هزار تجربه شهري از سراسر جهان مورد بحث و بررسي قرار گرفت.
در جريان اين مجمع جهاني نيز شهرداري تهران موفق شد لوح برترين تجارب موفق شهري جهان را از آن خود كند دليل اين تقدير نيز توسعه چشمگير تهران در حوزه حمل‌ونقل عمومي بود. تهران در يازدهمين كنگره جهاني سازمان كلانشهرهاي جهان (Metropolis) در حيدرآباد هند نيز شركت كرد. در اين كنگره جهاني نيز از پروژه درياچه شهداي خليج‌فارس(چيتگر) تقدير به عمل آمد. اين درياچه نيز در تلطيف هوا و پركردن اوقات فراغت خانواده‌ها در زمره طرح‌هايي است كه به ارتقاي استاندارد زندگي در شهر كمك كرده است.
شنبه گذشته نيز همزمان با روز جهاني شهرها، در تهران مراسم بزرگداشتي برگزار و به ابتكار شهرداري تهران نخستين جايزه بين‌المللي «خشت طلايي» پايه‌گذاري شد. قرار بر اين است كه هر سال در روز جهاني شهرها اين جايزه به پروژه‌هايي اهدا شود كه در ارتقاي كيفيت زيست شهري بيشترين تأثير را داشته باشند. امسال اين جايزه به‌ترتيب به بوستان باغ ايراني، تونل نيايش و بزرگراه طبقاتي صدر و پل طبيعت اهدا شد.
نظر شما